Archiwa zakładowe i państwowe oraz IPN poszukują nie tylko historyków archiwistów, ale także techników archiwistów.

Technik archiwista – oferta szkoleniowa

Obecnie w Polsce kształcenie archiwistów na poziomie średnim oferuje sieć szkół policealnych dla dorosłych „Cosinus”, której placówki posiadają uprawnienia szkół publicznych, co oznacza iż są bezpłatne, posiadają program zatwierdzony przez Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz przeprowadzają zewnętrzne egzaminy zawodowe. Do zawodu technika archiwisty przygotowuje także od 3 lat Szkoła Policealna Grudziądzkiej Szkoły Wyższej. 

Według informacji Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, 1 stycznia 2012 r. istniało w Polsce 6 szkół kształcących w tym zawodzie:

Szkoły „Cosinus” w Bydgoszczy, Inowrocławiu, Włocławku;

Szkoła Policealna Grudziądzkiej Szkoły Wyższej;

Szkoła Policealna dla Dorosłych nr 2 w Lublinie;

Policealna Szkoła Archiwistyczna Łódzkiej Korporacji Oświatowej w Łodzi;

Szkoła Policealna nr 6 dla Dorosłych w Centrum Kształcenia Ustawicznego w Siedlcach;

Szkoła Międzynarodowej Federacji Modern Ju-Jitsu w Głogowie;

Warunkiem przyjęcia do szkoły policealnej kształcącej w zawodzie technika archiwisty jest ukończenie szkoły średniej. Nauka trwa 2 lata (4 semestry) i kończy się egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe. Słuchacz, który zda egzamin, otrzymuje tytuł technika archiwisty. Natomiast w przypadku negatywnego wyniku egzaminu – jedynie świadectwo ukończenia szkoły policealnej. 

Obowiązujący obecnie program nauczania dla zawodu technik archiwista został zatwierdzony przez Ministerstwo Edukacji Narodowej 16 lipca 1997 r. i obejmuje następujące przedmioty:

Teoria i metodyka archiwalna;

Organizacja i metodyka pracy w archiwum zakładowym;

Archiwoznawstwo:

Historia ustroju Polski XIX i XX wieku:

Polskie prawo konstytucyjne i administracyjne:

Informacja naukowa i informatyka;

Biurowość;

Podstawy psychologii pracy;

Zarys wiedzy o gospodarce;

Język niemiecki;

Język rosyjski;

Zajęcia praktyczne;

Praktyka zawodowa;

Liczba godzin dydaktycznych z przedmiotów zawodowych w szkole dziennej jest ponad dwukrotnie wyższa aniżeli w szkole zaocznej. Szkoły zaoczne realizują obowiązujące 210 godzin na zjazdach sobotnio-niedzielnych jeden lub dwa razy w miesiącu, podczas których zdarzają się nawet zajęcia piętnastogodzinne. Oczywiście fakt ten ma negatywny wpływ na poziom przygotowania zawodowego, co znajduje swoje potwierdzenie w wynikach egzaminów zawodowych. Ponadto w szkołach zaocznych obowiązuje jedynie praktyka zawodowa.

Pomoce dydaktyczne zalecane przez MEN w nauczaniu teorii archiwalnej oraz archiwoznawstwa to podręcznik H. Robótki, B. Ryszewskiego, A. Tomczaka, Archiwistyka, wydany w 1974 r. Polski Słownik Archiwalny oraz artykuły zamieszczone w Archeionie i Archiwiście Polskim. Nauczyciele korzystają także podręcznika H. Robótki wydanego w 2002 r. Wprowadzenie do archiwistyki. Nakład obu podręczników został już dawno wyczerpany. Natomiast do nauki organizacji i metodyki pracy w archiwum zakładowym wybór podręczników jest dużo większy. Na pierwszym miejscu należy tutaj wymienić pracę pod red. E. Borodija, wydaną w Warszawie w 2009 r. Kancelaria i archiwum zakładowe. Podręcznik lub jej wcześniejsze wydania. 

Kształcenie archiwistów na poziomie średnim rozpoczęte po 1 września 2012 r. opiera się na nowej podstawie programowej, która przewiduje dwa poziomy kwalifikacji:

 

Organizowanie i prowadzenie archiwum zakładowego.

Organizowanie archiwum zakładowego;

Prowadzenie archiwum zakładowego;

Brakowanie dokumentacji niearchiwalnej, przekazywanie materiałów archiwalnych do archiwum państwowego; Postępowanie z dokumentacją w wypadku uszkodzenia, zagubienia, kradzieży lub likwidacji jednostki organizacyjnej;

Opracowywanie materiałów archiwalnych.

Opracowywanie dokumentacji aktowej, technicznej, geodezyjno-kartograficznej;

Opracowywanie dokumentacji audiowizualnej;

Opracowywanie dokumentacji na nośnikach elektronicznych;

Źródło: Gass Izabela, Kształcenie archiwistów na poziomie średnim, w: Archiwista Polski, nr 2 (69), 2013 r., ss. 51-55.