Krótka instrukcja.
Przeniesienie do suchych zadaszonych, przewiewnych pomieszczeń lub tymczasowo pod wiatę, do garażu itp.).
O ile to możliwe selekcja najcenniejszych lub najważniejszych archiwaliów, które będą suszone lub zamrażane w pierwszej kolejności.
Oczyszczenie z powierzchniowych zanieczyszczeń (np. przez przepłukiwanie czystą, zimną wodą).
Jeżeli to możliwe zawilgocone archiwalia można suszyć w przewiewnych pomieszczeniach rozłożone na posadzce lub na paletach, zawieszone na linkach, poprzekładane chłonnymi papierami (bibuła, ręczniki papierowe, makulatura gazetowa itp.). Przekładki należy regularnie wymieniać na suche.
Do suszenia dokumentacji można wykorzystać próżniowe komory do suszenia drewna. Temperatura w komorze nie powinna przekraczać 38 st. C.
Przygotowanie do zamrażania - zapakowanie w ażurowe pojemniki plastikowe lub folię plastikową (paczki objętościowo nie większe niż karton po papierze ksero (A4) – Każda porcja zamrażanych archiwaliów musi być opisana do późniejszej identyfikacji. Bezwzględnie nie wolno przetrzymywać archiwaliów szczelnie zapakowane w worki foliowe do zamrożenia dłużej niż 24 H
Podczas akcji ratunkowej o ile to możliwe nie wolno oddzielać od archiwaliów okładek, teczek, fascykuł i innych opakowań, na których zapisana jest sygnatura i informacje o archiwaliach.
Zamrożenie obiektów - jak najszybsze (max. 48 godz. od zalania) i w jak najniższej temperaturze (min. —18° C). Zalane archiwalia zamrażać można we wszelkiego rodzaju urządzeniach chłodniczych zapewniających niską temperaturę np. chłodnie przemysłowe, przyczepy samochodów chłodni, zamrażarki.
Obiekty, których nie można zamrażać: - materiały fotograficzne na błonach kolodionowych, taśmy filmowe, fotografie oprawne (dagerotypy, ambrotypie itp.), płyty kompaktowe, płyty gramofonowe, dyskietki komputerowe.
Po zamrożeniu archiwaliów niezwłocznie należy rozpocząć planowanie i organizację suszenia, a następnie dezynfekcji.
Uwaga: w przypadku materiałów fotograficznych, mikrofilmowych i audiowizualnych konieczne odrębne postępowanie (należy je niezwłocznie suszyć).
PO WYSUSZENIU WSZYSTKIE ARCHIWALIA, KTÓRE MIAŁY KONTAKT Z WODAMI POWODZIOWYMI JAK NAJSZYBCIEJ POWINNY ZOSTAĆ ZDEZYNFEKOWANE. SKUTECZNOŚĆ DEZYNFEKCJI POWINNY POTWIERDZIĆ BADANIA LABORATORYJNE.
Odpowiednią metoda do dezynfekcji archiwaliów po powodzi jest zastosowanie tlenku etylenu w komorze fumigacyjnej. Dezynfekowane archiwalia mogą zawierać max.12% wody.
WSZYSTKIE PRACE RATOWNICZE NALEŻY PRZEPROWADZAĆ W ODZIEŻY OCHRONNEJ: RĘKAWICE, FARTUCHY/KOMBINEZONY, MASKI ZABEZPIECZAJĄCE DROGI ODDECHOWE ORAZ OKULARY OCHRONNE.
Szczegółowe informacje na temat postępowania z zalanymi archiwaliami i wyboru metod suszenia - "Postępowanie na wypadek katastrofy" (.pdf)
Dodatkowe linki:
Ratowanie zbiorów bibliotecznych - www.bn.org.pl
Liofilizatorami dysponują następujące instytucje:
Archiwum Państwowe w Katowicach
Biblioteka Śląska
Biblioteka Narodowa
Komorami do dezynfekcji tlenkiem etylenu w Warszawie i okolicach dysponują:
Archiwum Państwowe Dokumentacji Osobowej i Płacowej w Milanówku
Archiwum Akt Nowych
APW Oddz. Grodzisk Mazowiecki
Komory dezynfekcyjne w AP
Dodatkowych informacji na temat ewakuacji, suszenia i dezynfekcji archiwaliów udzielają Archiwa Państwowe oraz Centralne Laboratorium Konserwacji Archiwaliów (22 831 54 91 w. 465,455,469) oraz pracownie konserwacji w Archiwach Państwowych.
Źródło: http://www.archiwa.gov.pl
