"Archeion", wydawnictwo o charakterze naukowym.

Tom 114 „Archeionu” dedykowany jest prof. Bohdanowi Ryszewskiemu, który w tym roku obchodzi jubileusz 80-lecia urodzin. Osobie Jubilata poświęcony jest tekst autorstwa Waldemara Chorążyczewskiego. Przybliża on postać profesora, wybitnego archiwisty, jego drogę zawodową - od zatrudnienia w Wojewódzkim Archiwum Państwowym w Kielcach, przez okres pracy na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, następnie na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie - oraz dokonania w dziedzinie archiwistyki.

Tom tworzą teksty poruszające zagadnienia z zakresu teorii i metodyki archiwalnej oraz archiwoznawstwa, przedstawiające rezultaty prac badawczych prowadzonych przez archiwistów, a także recenzje i omówienia wydawnictw i czasopism, artykuły o charakterze kronikarskim.

Pierwszy dział czasopisma („Problemy archiwistyki”), poświęcony aktualnym problemom, z którymi spotykają się archiwa i archiwiści w swojej codziennej pracy, otwiera tekst Władysława Stępniaka pt. "Najważniejsze zmiany i kierunki działalności archiwów państwowych w latach 2011–2013", ukazujący m.in. wpływ wprowadzonych  zmian zarówno na bieżącą pracę archiwów, jak i sposób korzystania z zasobu archiwalnego.

Następne artykuły poruszają zagadnienia związane z niepaństwowym zasobem archiwalnym — Mirosław A. Supruniuk przybliża zbiory i prace Archiwum Emigracji Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu, Hubert Chudzio i Anna Hejczyk charakteryzują zbiory Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń, Anna Herba opisuje działalność dokumentacyjną Ośrodka „Pogranicze — Sztuk, Kultur, Narodów” w Sejnach, a Grzegorz Sołtysiak dzieli się swoimi doświadczeniami związanymi z pracą w Archiwum Dokumentacji Historycznej PRL.

Wśród tekstów tego działu wyróżnia się artykuł Zbigniewa Tucholskiego ("Problematyka ochrony archiwaliów technicznych") zawierający analizę zagadnień związanych ze stanem zachowania archiwaliów technicznych i ich niszczeniem w Polsce. Autor zwraca uwagę na brak zrozumienia dla wartości tego typu dokumentów, wynikający jego zdaniem z niskiej świadomości znaczenia historii techniki w Polsce. Podejmuje też próbę oceny przyczyn tego stanu rzeczy i jego historycznych uwarunkowań oraz przedstawia proces niszczenia archiwalnej dokumentacji technicznej w okresie transformacji i prywatyzacji przemysłu. 

W dziale drugim „Archeionu” („Teoria i metodyka”) zwraca uwagę tekst opracowany przez Monikę Andrasz-Mrożek, Annę Laszuk i Agnieszkę Makówkę zawierający analizę wskazówek metodycznych wydanych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych. Równie interesujące artykuły przygotowały Izabela Gass (Kształcenie archiwistów w Polsce na poziomie średnim. Stan w 2012 r.) i Urszula Kowalczyk („Otworzyć świat archiwów na inne formy ekspresji kulturalnej” — działalność kulturalna i edukacyjna Archiwum Narodowego Francji). Pierwsza z autorek porusza problem kształcenia archiwistów na poziomie średnim, które w Polsce realizowane jest w szkołach policealnych w systemie zaocznym lub wieczorowym. Druga natomiast poświęca uwagę Archiwum Narodowemu Francji, charakteryzując je pod kątem działań podejmowanych przez nie w zakresie popularyzacji własnego zasobu archiwalnego oraz promocji działalności kulturalnej i przedsięwzięć edukacyjno-popularyzatorskich. Autorka przedstawia różnorodność form oferowanych potencjalnym odbiorcom (np. strefa dla nauczycieli, warsztaty dla młodzieży szkolnej i uniwersyteckiej, warsztaty rodzinne). Podsumowując stwierdza, że zróżnicowanie oferty dydaktycznej sprawiło, iż w ciągu ostatnich pięciu lat znacząco wzrosła liczba jej odbiorców, a ponadto studenci wyższych uczelni coraz częściej korzystają z propozycji edukacyjnych Archiwum Narodowego.

Wśród tekstów opublikowanych w dziale trzecim „Archeionu” („Archiwoznawstwo”) wyróżnia się artykuł Jerzego Gaula (Akta dotyczące Józefa Piłsudskiego i Legionów Polskich w zespole Kancelarii Wojskowej Jego Wysokości Cesarza w Archiwum Wojny w Wiedniu) przedstawiający wyniki kwerendy poświęconej Józefowi Piłsudskiemu i dokumentom związanym z jego działalnością w latach 1914–1918.

W dziale czwartym czasopisma („Z warsztatu historyka i archiwisty”) bardzo wartościowy tekst przygotowała Ewa Rosowska (Źródła do repatriacji Polaków z Rosji po traktacie ryskim). Autorka omawia mało znane źródła archiwalne do badań nad repatriacją i wymianą jeńców i ludności cywilnej pomiędzy Polską a Rosją i Ukrainą po traktacie ryskim 1921 r., w szczególności do badań nad losami uchodźców z ziem Królestwa Polskiego w czasie pierwszej wojny światowej, a także Polaków, jeńców armii austriackiej i pruskiej, czy potomków zesłańców i powstańców styczniowych. 

Spośród artykułów tworzących dział „Omówienia i recenzje” należy wymienić recenzję autorstwa Urszuli Zachary-Związek (Najstarsza księga promocji Wydziału Sztuk Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1402–1541, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jurek, I. Skierska, Instytut Historii PAN, Warszawa 2011) oraz dwa artykuły poświęcone czasopismom wydawanym przez archiwa państwowe — „Teki Archiwalne seria nowa” — czasopismo Archiwum Akt Nowych wydawane w latach 1996–2012 (Edward Kołodziej) i „Kronika Warszawy”— profil i zasady działalności (Anna Belka).

Sprzedaż „Archeionu” prowadzi Archiwum Państwowe w Przemyślu ( archiwum@przemysl.ap.gov.pl ). Spis treści jest dostępny na stronie NDAP.

 

 

 

 

 

Źródło: http://www.archiwa.gov.pl