Obecnie w naszym kraju mamy do czynienia z gwałtownym rozwojem technologii informatycznych, które obecne są już we wszystkich niemal dziedzinach życia. Zakrojona na szeroką skalę informatyzacja nie ominęła również archiwistyki. W związku z tym archiwizacja materiałów cyfrowych stała się poważnym wyzwaniem dla archiwistów, którzy muszą przede wszystkim opracować metody gromadzenia, opisu (metadane), udostępniania i długotrwałego przechowywania zasobów cyfrowych.

Współczesna archiwistyka cyfrowa rozwija się w trzech głównych kierunkach:
• rozwój informatycznych pomocy archiwalnych;
• digitalizacja materiałów tradycyjnych w celu udostępnienia i zabezpieczenia;
• archiwizacja zapisanej cyfrowo dokumentacji administracji publicznej, czyli „e-Dokument”.

Zastosowanie nowych technologii informatycznych do zarządzania narodowym zasobem archiwalnym wymaga włączenia archiwów państwowych w proces tworzenia „społeczeństwa informacyjnego”. W celu upowszechnienia dostępu do informacji i materiałów archiwalnych oraz zabezpieczenia zasobu przy użyciu nowoczesnych technologii informatycznych powołano Narodowe Archiwum Cyfrowe (NAC). Do jego najważniejszych zadań należy:
• archiwizacja dokumentów elektronicznych;
• archiwizacja obiektów digitalizowanych;
• obsługa archiwalnych baz danych;
• kierowanie informatyzacją i digitalizacją w archiwach państwowych;
• usługi informatyczne dla archiwów państwowych i innych jednostek archiwalnych;
• szkolenia i edukacja w zakresie archiwistyki cyfrowej;
• prowadzenie badań naukowych.

Narodowe Archiwum Cyfrowe powstanie dzięki przekształceniu Archiwum Dokumentacji Mechanicznej, przy zachowaniu przez nową placówkę wszystkich dotychczasowych jego zadań.
Powstanie NAC stworzyło pilną potrzebę nowych regulacji ustawowych i powstania nowego zawodu: Archiwista Zasobów Cyfrowych, a także dalszej informatyzacji archiwistyki. W związku z powstaniem NAC konieczna jest również modernizacja infrastruktury informatycznej archiwów państwowych. Obecnie połowa wszystkich urządzeń jest całkowicie wyeksploatowana lub przestarzała, brakuje szybkich łącz internetowych, infrastruktury sieci teleinformatycznych oraz kadry archiwistów zasobów cyfrowych oraz informatyków.

W ramach NAC aktualnie realizowane są następujące projekty:
• prototyp Archiwum Dokumentów Elektronicznych;
• projekt Zintegrowanego Systemu Informacji Archiwalnej (ZoSIA);
• projekt Systemu Digitalizacji Archiwalnej (SeDAn);
• projekt masowej digitalizacji mikrofilmów.

Poza tym powstają pierwsze magazyny danych cyfrowych w archiwach państwowych (AAN, AGAD, AP Poznań, AP Lublin, AP Warszawa, AP Kraków, AP Wrocław) oraz pierwsze kompletne pracownie digitalizacji materiałów archiwalnych (AP Poznań).

Współcześnie, gdy coraz częściej mamy także do czynienia z administracją elektroniczną, powstanie Narodowego Archiwum Cyfrowego jest bardzo cenną inicjatywą.

Powyższy tekst jest opracowaniem artykułu dr Nikodema Bończy Tomaszewskiego pt. „Narodowe Archiwum Cyfrowe – idea, projekt, zadania”, wygłoszonego na V Powszechnym Zjeździe SAP w Olsztynie.

Źródło: www.sap.waw.pl

Czytaj również o Strategia digitalizacji w Bundesarchiv